Trong những năm gần đây, thị trường đồ uống có cồn tại Việt Nam tăng trưởng nhanh, với hàng nghìn cơ sở sản xuất, từ các nhà máy công nghiệp đến những doanh nghiệp nhỏ và làng nghề truyền thống. Tuy nhiên, tình trạng chất lượng không đồng đều, nguy cơ mất an toàn thực phẩm, đặc biệt là các sản phẩm rượu thủ công, vẫn là thách thức lớn. Một số vụ ngộ độc methanol trong những năm qua đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về sự cần thiết của một quy chuẩn kỹ thuật thống nhất.

Do đó, Bộ Công Thương đã xây dựng QCVN đối với sản phẩm đồ uống có cồn nhằm thay thế các quy định cũ, cập nhật những giới hạn và phương pháp thử mới phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế. Quy chuẩn này áp dụng cho tất cả sản phẩm đồ uống có cồn được sản xuất, kinh doanh và nhập khẩu tại Việt Nam, bao gồm: bia, rượu vang, rượu chưng cất, rượu trái cây, rượu táo – lê, rượu gin và các sản phẩm tương tự.

Dự thảo QCVN quy định cụ thể các chỉ tiêu hóa lý nhằm kiểm soát chất lượng và an toàn của sản phẩm. Trong đó, đáng chú ý là giới hạn methanol, một chất độc có thể gây tổn thương thần kinh, mù lòa hoặc tử vong nếu vượt ngưỡng an toàn. Theo quy chuẩn, hàm lượng methanol tối đa được phép trong rượu chưng cất từ ngũ cốc, khoai củ là ≤600 mg/L cồn 100°; còn với các sản phẩm rượu trái cây có thể dao động từ 10.000–13.500 mg/L tùy theo loại nguyên liệu và đặc tính tự nhiên của quá trình lên men.

Ngoài methanol, quy chuẩn cũng thiết lập giới hạn cho các tạp chất khác có thể hình thành trong quá trình chưng cất như aldehyde, ester, acid hydrocyanic (HCN) và furfural. Mỗi nhóm sản phẩm có ngưỡng giới hạn riêng, đảm bảo hài hòa giữa yêu cầu an toàn và đặc trưng hương vị.

Đối với các chỉ tiêu vi sinh vật học, quy chuẩn quy định: tổng số vi sinh vật hiếu khí ≤1.000 CFU/ml, E. coli và Clostridium perfringens không được phát hiện (<1 CFU/ml), tổng số nấm men và nấm mốc ≤100 CFU/ml. Những giới hạn này được xây dựng dựa trên các tiêu chuẩn quốc tế như CODEX STAN 192-1995 và AOAC 972.11, bảo đảm sản phẩm đạt chất lượng vệ sinh an toàn cao nhất.

Dự thảo quy chuẩn cũng quy định rõ phương pháp thử nghiệm cho từng chỉ tiêu, sử dụng hệ thống tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế như TCVN, AOAC, ISO, EN, EC. Ví dụ, việc xác định hàm lượng methanol và các chất bay hơi trong rượu sử dụng phương pháp sắc ký khí (GC) theo TCVN 8010:2009, tương đương EC No. 2870/2000 của Liên minh châu Âu.

Phương pháp thử kim loại nặng, độc tố, vi sinh vật đều phải tuân thủ theo chuẩn quốc tế, đảm bảo tính tương thích khi kiểm nghiệm, tạo thuận lợi cho xuất khẩu, góp phần giảm thiểu các rào cản kỹ thuật thương mại, giúp doanh nghiệp Việt Nam hội nhập sâu hơn vào chuỗi cung ứng đồ uống toàn cầu.

Về trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh và nhập khẩu, dự thảo quy định trước khi lưu thông trên thị trường, mọi sản phẩm đồ uống có cồn phải được tự công bố hợp quy theo quy chuẩn này, đồng thời thực hiện truy xuất nguồn gốc bằng nhãn hàng hóa, nhãn điện tử hoặc hộ chiếu số. Quy định này nhằm nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp, đồng thời tạo điều kiện cho cơ quan quản lý và người tiêu dùng giám sát được hành trình của sản phẩm từ sản xuất đến tiêu thụ.

Về ghi nhãn, sản phẩm phải thể hiện rõ bản chất và thông tin bắt buộc theo quy định tại Nghị định 43/2017/NĐ-CP và Nghị định 111/2021/NĐ-CP của Chính phủ. Các quy định chuyển tiếp cũng được đề cập cụ thể, cho phép doanh nghiệp đã công bố hợp quy hoặc sử dụng nhãn theo quy chuẩn cũ được tiếp tục lưu thông trong thời hạn tối đa sáu tháng kể từ khi quy chuẩn mới có hiệu lực, giúp giảm thiểu gián đoạn trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Theo kế hoạch, Bộ Công Thương sẽ hoàn thiện hồ sơ, lấy ý kiến góp ý của các bộ ngành, hiệp hội, doanh nghiệp và chuyên gia trong lĩnh vực thực phẩm - đồ uống để ban hành trong năm 2025.