Phát biểu khai mạc buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, ngày hôm nay, hội nghị được tổ chức với sự tham dự của lãnh đạo Bộ, các đơn vị chuyên môn và các nhà khoa học, nhằm đánh giá tình hình hoạt động thời gian qua, thảo luận những khó khăn, vướng mắc, đồng thời đề xuất giải pháp. Đặc biệt, sẽ nghe báo cáo của Viện trưởng Viện Công nghiệp thực phẩm về kết quả nổi bật, cũng như những định hướng, giải pháp trọng tâm trong thời gian tới.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phát biểu tại buổi làm việc

“Mục tiêu là tìm ra những điểm yếu, nguyên nhân làm hạn chế hiệu quả hoạt động, từ đó xây dựng giải pháp đồng bộ, góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu nông sản trong năm nay và hướng tới mốc mới trong những năm tiếp theo”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nêu rõ.

Viện Công nghiệp thực phẩm được thành lập theo Quyết định số 112/CP ngày 21/7/1967 của Thủ tướng Chính phủ (tiền thân từ Viện Công nghiệp nhẹ và thực phẩm). Trụ sở chính của Viện tại 301 đường Nguyễn Trãi, TP. Hà Nội. Chi nhánh phía Nam là Phân Viện Công nghiệp thực phẩm, đặt tại số 58 Nguyễn Bỉnh Khiêm, quận 1, TP. Hồ Chí Minh. Trải qua hơn 50 năm xây dựng và phát triển, Viện Công nghiệp thực phẩm lần lượt trực thuộc Bộ Công nghiệp Nhẹ (1967-1969), Bộ Lương thực thực phẩm (1969-1980), Bộ Công nghiệp thực phẩm (1980-1987), Bộ Nông nghiệp và Công nghiệp thực phẩm (1987-1991), Bộ Công nghiệp Nhẹ (1992-1995), Bộ Công nghiệp (1995-2007), Bộ Công Thương từ 2008 đến nay.

Viện Công nghiệp thực phẩm là tổ chức khoa học và công nghệ có các chức năng nhiệm vụ như: Xây dựng chiến lược, chính sách, quy hoạch phát triển, định mức kinh tế - kỹ thuật, quy phạm, tiêu chuẩn ngành công nghiệp chế biến thực phẩm; nghiên cứu, phát triển, ứng dụng và chuyển giao công nghệ chế biến thực phẩm phục vụ sản xuất công nghiệp, tổ chức cá nhân có nhu cầu; giám định, kiểm định, kiểm tra chất lượng nguyên liệu, bán sản phẩm, sản phẩm vệ sinh an toàn thực phẩm, dây truyền công nghệ, thiết bị, máy, phụ tùng thuộc ngành chế biến thực phẩm…

Bên cạnh đó, Viện Công nghiệp thực phẩm cũng sản xuất, kinh doanh các chế phẩm sinh học (trừ sinh phẩm y tế), hóa chất, thiết bị thuộc ngành công nghiệp chế biến thực phẩm gồm: Các sản phẩm đồ ăn, đồ uống, phụ gia thực phẩm, thực phẩm chức năng, dầu thực vật và hương liệu tự nhiên; các chế phẩm sinh học (chủ yếu sử dụng trong công nghiệp chế biến thực phẩm), các kít thử ứng dụng trong chế biến thực phẩm, thức ăn chăn nuôi, hóa chất phục vụ nhu cầu sử dụng của các tổ chức và người tiêu dùng…

Khẳng định vị thế đầu ngành công nghệ thực phẩm

Tại buổi làm việc, Viện trưởng Viện Công nghiệp thực phẩm Vũ Nguyên Thành đã có báo cáo đánh giá kết quả hoạt động của Viện giai đoạn 2020 - 2025 và phương hướng nhiệm vụ giai đoạn 2026 - 2030. Đồng thời chỉ ra những hạn chế, tồn tại và nguyên nhân để xác định các nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác của Viện và các đơn vị liên quan.

Sau phần báo cáo, các đồng chí đại diện lãnh đạo các đơn vị liên quan thuộc Bộ đã phát biểu 19 ý kiến tập trung vào những vấn đề then chốt liên quan đến chức năng, nhiệm vụ và định hướng phát triển của Viện. Các ý kiến đều bày tỏ sự ghi nhận kết quả đã đạt được, đồng thời kiến nghị, đề xuất nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả nghiên cứu, tăng cường liên kết với doanh nghiệp, đẩy mạnh thương mại hóa sản phẩm khoa học, cũng như củng cố vai trò tham mưu, tư vấn chính sách của Viện trong giai đoạn tới.

Phát biểu tại buổi làm việc với Viện Công nghiệp Thực phẩm, Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công Nguyễn Thị Lâm Giang đã khẳng định vai trò then chốt của ngành công nghiệp thực phẩm đối với sự phát triển bền vững của nền kinh tế và xã hội Việt Nam. Theo bà, ngành này không chỉ là trụ cột trong việc đáp ứng nhu cầu tiêu dùng thiết yếu cho hơn 100 triệu dân, mà còn là một trong những ngành xuất khẩu chủ lực, đóng góp quan trọng vào GDP và kim ngạch xuất khẩu quốc gia.

Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công phát biểu tại buổi làm việc.

“Ngành công nghiệp thực phẩm có vai trò chiến lược trong việc nâng cao giá trị cho nông sản Việt Nam, chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông thôn, tạo ra hàng triệu việc làm, và cải thiện thu nhập cho người nông dân. Đồng thời, ngành này còn giữ vai trò cốt lõi trong việc đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, ổn định xã hội và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân”, bà Lâm Giang nhấn mạnh.

Chính vì tầm quan trọng đó, bà Lâm Giang cho rằng đầu tư vào khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong ngành công nghiệp thực phẩm không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là nhiệm vụ chiến lược, góp phần thúc đẩy sự phát triển chung của đất nước. "Để ngành công nghiệp thực phẩm có thể phát triển bền vững, chúng ta cần đầu tư mạnh mẽ vào các lĩnh vực nghiên cứu khoa học, áp dụng công nghệ tiên tiến, và sáng tạo các sản phẩm mới có giá trị gia tăng cao", bà chia sẻ.

Kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đánh giá cao những kết quả mà Viện Công nghiệp thực phẩm đã đạt được trong thời gian qua, đặc biệt là nỗ lực nghiên cứu, phát triển và chuyển giao công nghệ phục vụ sản xuất, đời sống.

Bộ trưởng nhấn mạnh, qua phần báo cáo và các lượt phát biểu ý kiến của đại diện lãnh đạo các đơn vị thuộc Bộ, có thể thấy rõ tiềm năng của Viện Công nghiệp thực phẩm là rất lớn. Khả năng hợp tác của Viện với các đơn vị trong Bộ rất nhiều, chưa kể đến sự kết nối với các cơ quan, doanh nghiệp và tổ chức bên ngoài.

“Với chức năng, nhiệm vụ được giao, đặt trong bối cảnh phát triển của đất nước hiện nay, tôi tin rằng Viện hoàn toàn có cơ hội và điều kiện để bứt phá mạnh mẽ. Có thể nói, đây chính là một trong những đơn vị có tiềm năng phát triển mạnh nhất trong số các Viện trực thuộc Bộ Công Thương”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nói.

Theo Bộ trưởng, báo cáo và các ý kiến đều thống nhất nhận định, những năm qua, Viện đã đoàn kết, năng động, sáng tạo, nỗ lực vươn lên, đạt nhiều kết quả tích cực, tương đối toàn diện trên các mặt công tác, nổi bật như:

Viện đã từng bước khẳng định vai trò, vị thế của đơn vị nghiên cứu đầu ngành của cả nước trong lĩnh vực công nghệ thực phẩm và công nghệ sinh học, đặt nền móng và tạo ra những bước đột phá, góp phần thúc đẩy sự phát triển của ngành công nghiệp thực phẩm. Đồng thời, là một trong những cơ sở hàng đầu của mạng lưới bảo tồn gen quốc gia và quốc tế (với hơn 1.700 chủng vi sinh vật công nghiệp), phục vụ cho các doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học, tạo cơ sở hạ tầng quan trọng cho phát triển công nghiệp sinh học tại Việt Nam.

Viện đã và đang làm khá tốt vai trò tư vấn chính sách, tích cực tham mưu cho Lãnh đạo Bộ ban hành (hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành) các chiến lược, quy hoạch, cơ chế, chính sách phát triển ngành công nghiệp thực phẩm; rà soát xây dựng, sửa đổi các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và đề xuất các biện pháp quản lý an toàn thực phẩm đối với các sản phẩm thuộc lĩnh vực quản lý của Bộ.

Công tác nghiên cứu phát triển và làm chủ công nghệ phục vụ sản xuất công nghiệp chế biến thực phẩm đạt kết quả khá tích cực. Một số quy trình sản xuất và sản phẩm mới từ phụ phẩm nông nghiệp do Viện nghiên cứu, phát triển và chuyển giao cho các doanh nghiệp, cơ sở sản xuất đã góp phần nâng cao giá trị chuỗi sản xuất, giảm phụ thuộc vào nguyên liệu nhập khẩu, nâng cao tính tự chủ của ngành công nghiệp thực phẩm Việt Nam.

Viện cũng đã chủ động kết nối, phối hợp với các doanh nghiệp trong việc đưa các kết quả nghiên cứu vào ứng dụng trong thực tiễn sản xuất, góp phần hiện thực hóa chủ trương “kết nối viện nghiên cứu với doanh nghiệp” của ngành. Một số công nghệ và sản phẩm của Viện đã được các doanh nghiệp tiếp nhận, thương mại hóa thành công.

Công tác hợp tác quốc tế và đào tạo sau đại học, nghiên cứu sinh chuyên ngành công nghệ sinh học, công nghệ thực phẩm tại Viện được chú trọng triển khai thực hiện. Qua đó, góp phần phát triển nguồn nhân lực công nghệ cao, đóng góp tích cực vào sự phát triển của ngành và đất nước.

Thay mặt Lãnh đạo Bộ, Bộ trưởng ghi nhận, biểu dương và nhiệt liệt chúc mừng những thành tích xuất sắc mà Đảng ủy, Lãnh đạo Viện và cán bộ, viên chức, người lao động của Viện đã đạt được trong những năm qua. 

Sáu nhiệm vụ trọng tâm của Viện Công nghiệp thực phẩm

Bộ trưởng nhấn mạnh, đất nước ta đang bước vào thời kỳ phát triển mới trong bối cảnh khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế đang là xu hướng chủ đạo và phát triển mạnh mẽ, mang lại những thời cơ, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen.

Cùng với các ngành kinh tế khác, ngành công nghiệp thực phẩm đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế bền vững, bởi nó không chỉ tạo đầu ra và giúp gia tăng giá trị cho ngành nông nghiệp, mà còn góp phần thúc đẩy phát triển công nghiệp chế biến và các dịch vụ liên quan. Từ đó, tạo hiệu ứng lan tỏa, đóng góp tích cực vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhất là đối với quốc gia có nhiều tiềm năng, lợi thế về nguồn lực tự nhiên phong phú và một nền văn hóa ẩm thực đa dạng như Việt Nam. Tuy nhiên, nước ta cũng đang đối diện với tình trạng thất thoát, lãng phí thực phẩm ở tất cả các khâu (từ sản xuất, thu hoạch, chế biến, bảo quản đến tiêu dùng). Điều đó đòi hỏi phải tập trung đầu tư cải thiện cơ sở hạ tầng và nghiên cứu, phát triển các công nghệ tiên tiến trong bảo quản và chế biến sau thu hoạch.

Với vai trò là đơn vị nghiên cứu đầu ngành về công nghệ thực phẩm, Bộ trưởng yêu cầu Viện phải tập trung nghiên cứu và phát triển các công nghệ mới, tiên tiến trong lĩnh vực chế biến và bảo quản thực phẩm, góp phần giảm thất thoát, lãng phí lương thực, thực phẩm, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia và phát triển bền vững ngành công nghiệp thực phẩm.

Với yêu cầu đó, Bộ trưởng đề nghị lãnh đạo, viên chức, người lao động của Viện tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm:

Một là, tiếp tục nghiên cứu, quán triệt đầy đủ, sâu sắc và triển khai thực hiện thật tốt các chủ trương, quan điểm của Đảng, quy định, chính sách của Nhà nước có liên quan đến ngành Công Thương nói chung và lĩnh vực công nghiệp thực phẩm nói riêng; đặc biệt là: (1) Chiến lược phát triển công nghiệp thực phẩm Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045; (2) Các Nghị quyết được xem là ‘bộ tứ trụ cột” của Bộ Chính trị và Nghị quyết 193 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc biệt, tạo đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số; (3) Bám sát đề án tái cơ cấu ngành Công Thương và hàng loạt các quy hoạch, chiến lược, kế hoạch phát triển ngành giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Hai là, tập trung thực hiện tái cơ cấu tổ chức bộ máy theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, hệ thống quản trị hiện đại để tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của Viện. Chú trọng sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất, trang thiết bị nghiên cứu hiện có. Đồng thời, tăng cường đầu tư nâng cấp trang thiết bị nghiên cứu, phòng thí nghiệm, nhà xưởng thực nghiệm hiện đại và đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng cơ sở dữ liệu về an toàn thực phẩm, đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc và hội nhập quốc tế. Chú trọng đào tạo, phát triển đội ngũ cán bộ nghiên cứu khoa học, công nghệ đủ mạnh, có khả năng công bố quốc tế và đăng ký sáng chế nhằm xây dựng Viện Công nghiệp thực phẩm trở thành Trung tâm nghiên cứu và đổi mới sáng tạo hàng đầu trong lĩnh vực thực phẩm ở Việt Nam, đạt trình độ tiên tiến trong khu vực và quốc tế.

Ba là, tiếp tục thực hiện tốt công tác tham mưu, tư vấn chính sách, cung cấp luận cứ khoa học và thực tiễn để phối hợp với các đơn vị chức năng của Bộ xây dựng, hoàn thiện cơ chế chính sách, chiến lược phát triển ngành. Đặc biệt phải tập trung nghiên cứu, xây dựng đồng bộ hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn thực phẩm, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, bảo đảm an toàn thực phẩm và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng.

Bốn là, tập trung đổi mới mạnh mẽ phương thức hoạt động theo hướng đẩy mạnh gắn kết với các đơn vị chức năng của Bộ và với các Tập đoàn, Tổng công ty, lấy doanh nghiệp làm trung tâm. Mọi hoạt động khoa học, công nghệ phải gắn với sản xuất, bắt nguồn trước hết từ yêu cầu của thị trường để có những sản phẩm khoa học, công nghệ thiết thực, hiệu quả, có sức lan tỏa mạnh và được ứng dụng nhanh chóng, hiệu quả vào thực tiễn. Tiên phong trong nghiên cứu, phát triển và chuyển giao các công nghệ bảo quản, chế biến thực phẩm (đặc biệt là các công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường), gắn với yêu cầu phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn. Tập trung phát triển các sản phẩm mới, có giá trị dinh dưỡng cao và phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện đại, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường về thực phẩm sạch, an toàn. Từng bước hình thành các tài sản trí tuệ (gồm các sáng chế, giải pháp hữu ích) để đẩy mạnh quá trình thương mại hóa sản phẩm thông qua việc liên doanh, góp vốn, mở rộng sản xuất bằng các tài sản trí tuệ của Viện.

Năm là, đẩy mạnh hợp tác với các trường đại học, viện nghiên cứu, tổ chức đào tạo có uy tín ở trong và ngoài nước để trao đổi, chia sẻ, tiếp thu trình độ chuyên môn và kỹ năng quản lý tiên tiến, tiến tới làm chủ các công nghệ hiện đại của khu vực và quốc tế. Qua đó, nâng cao năng lực cạnh tranh và khẳng định vai trò của Viện là trung tâm nghiên cứu đầu ngành về công nghệ thực phẩm.

Tiếp tục mở rộng và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác đào tạo sau đại học, nghiên cứu sinh về chuyên ngành công nghệ sinh học và công nghệ thực phẩm. Đồng thời, góp phần đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đóng góp tích cực vào sự phát triển bền vững của Viện, của ngành và của đất nước. Chú trọng làm tốt công tác truyền thông, quảng bá thương hiệu của Viện, tạo dựng niềm tin với các đối tác và sự đồng thuận xã hội đối với các hoạt động của Viện trong tiến trình chinh phục những thành công mới.

Sáu là, Bộ trưởng yêu cầu Viện cần làm thật tốt công tác xây dựng và củng cố đoàn kết nội bộ.

Dưới đây là một số hình ảnh tại buổi làm việc: