Với lợi ích kép – vừa giảm phát thải khí nhà kính, vừa tăng giá trị cho nông sản – cùng những bài học kinh nghiệm từ quốc tế, Việt Nam có cơ sở để tin tưởng rằng lộ trình xăng E10 từ năm 2026 sẽ mở ra một chương mới: nhiên liệu sạch, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững trong tiến trình Net Zero 2050.

Dưới đây là một số thông tin về nhiên liệu sinh học mà người tiêu dùng cần biết:

1- Xăng khoáng: là nhiên liệu sử dụng cho các phương tiện dùng động cơ xăng được tinh chế từ dầu mỏ khai thác trong lòng đất, dầu mỏ là một loại tài nguyên thiên nhiên dạng nhiên liệu thường gọi là nhiên liệu hóa thạch, đây là nguồn tài nguyên hữu hạn, càng khai thác, càng cạn kiệt, do đó, không có yếu tố bền vững;

* Xăng khoáng ở Việt Nam hiện nay phổ biến có các loại: RON92, RON95, RON97…, con số sau chữ RON là chỉ số octan - là thước đo khả năng chống kích nổ của xăng trong động cơ đốt trong. Chỉ số octan càng cao, xăng càng chống chịu được áp suất và nhiệt độ cao mà không tự bốc cháy sớm, giúp động cơ hoạt động ổn định, đạt hiệu suất cao và giảm thiểu hư hại. Như vậy, RON95 bảo vệ động cơ tốt hơn RON92, RON97 tốt hơn RON95…

2- Nhiên liệu sinh học: là một dạng nhiên liệu được chế biến ra từ các sản phẩm nông, lâm nghiệp như ngô, sắn, gạo, rỉ mật, gỗ, rơm rạ, phế phẩm nông nghiệp…, trong đó, được biết đến và sử dụng chủ yếu hiện nay là etanol, sản phẩm hình thành qua quá trình lên men tinh bột từ ngô, sắn, gạo hay rỉ mật và chưng cất thu hồi etanol. Etanol chứa trên 99% cồn etylic thường gọi là E100, có thể dùng để vận hành động cơ phương tiện giao thông tương tự xăng khoáng (tuy nhiên, nếu sử dụng hoàn toàn E100 thì động cơ sẽ phải có thiết kế thêm một số chi tiết khác động cơ xăng khoáng thông thường). Etanol sinh ra từ các sản phẩm nông, lâm nghiệp nên có thể liên tục sản xuất ra mà không lo cạn kiệt nên nó có yếu tố bền vững;

3- Xăng sinh học (ký hiệu là E): là hỗn hợp của xăng khoáng và nhiên liệu sinh học theo các tỷ lệ khác nhau, ví dụ: E5 là hỗn hợp pha 4-5% etanol theo thể tích vào 96-95% xăng khoáng tương ứng; E10 là phối trộn 9-10% etanol theo thể tích vào 91-90% xăng khoáng tương ứng; tương tự với các tỷ lệ khác.

Tại Hội thảo ngày 27/8/2025 vừa qua, đại diện từ Mỹ cho biết, nước Mỹ phối trộn và sử dụng E10 từ những năm 1980 của thế kỷ trước, hiện nay, phổ biến sử dụng E15, E20 và có thể đến E85 (tùy lựa chọn của khách hàng); Brazil cũng sử dụng E10 từ những năm 1970, hiện phổ biến dùng E20 và E30; Philippine hiện đang dùng E10 và E15 trên toàn quốc, đang có kế hoạch nâng lên E20 và cao hơn; Thái Lan hiện đang dùng E10, khuyến khích dùng E20 trên toàn quốc… tại các nước này, chưa ghi nhận bằng chứng xác thực nào về tác động tiêu cực của xăng E đến hiệu suất hoạt động và tuổi thọ của động cơ xe từ khi sử dụng xăng E.

Tại Việt nam, xăng E5RON92 (phối trộn etanol vào xăng khoáng RON92) được phân phối từ 2014 và sử dụng trên toàn quốc từ ngày 01/01/2018. Qua khảo sát thực tế của Bộ Công Thương, tại các tỉnh miền núi, các tỉnh có thu nhập và mức sống thấp hơn (sử dụng nhiều xe cũ, xe chất lượng thấp hơn) thì tỷ lệ tiêu thụ xăng E5RON92 cao hơn các tỉnh, thành còn lại.

Từ khi triển khai xăng E5 đến nay, tại Việt Nam cũng chưa ghi nhận trường hợp cháy, nổ xe hay xe hoạt động kém, bị hư hỏng do xăng E gây ra. Petrolimex là Tập đoàn có thị phần xăng dầu lớn nhất cả nước, có chính sách bảo hiểm đối với tất cả sản phẩm xăng dầu của Tập đoàn bán ra, tuy nhiên, từ khi phân phối xăng E5RON92 năm 2014, Petrolimex chưa nhận được phản hồi tiêu cực và chưa phải bồi thường bất cứ trường hợp nào cho khách hàng dùng xăng E5RON92 (PV có thể liên hệ, kiểm chứng trực tiếp từ petrolimex).

Nghiên cứu của ĐH Bách Khoa Hà Nội đã chứng minh về mức độ tiêu tốn nhiên liệu, hiệu suất hoạt động của động cơ và các hao mòn xilanh, các chi tiết kim loại, cao su của động cơ đã chỉ ra rằng, xăng khoáng và xăng E10 khi so sánh các chỉ số nêu trên có sự khác biệt rất nhỏ.

Cần nói thêm, etanol có chỉ số octan từ 107-110 tùy hàm lượng, do đó, khi phối trộn với xăng khoáng, chỉ số octan của hỗn hợp sẽ tăng lên, như vậy, sẽ tốt cho động cơ hơn so với chỉ dùng xăng khoáng.

Với ý nghĩa chính của việc sử dụng xăng sinh học là: (i)- Bảo vệ môi trường, xây dựng nền kinh tế xanh, giao thông xanh; (ii)- Giảm lệ thuộc vào xăng khoáng, sử dụng nhiên liệu có thể tái sinh (chủ động sản xuất, không lệ thuộc vào có sẵn trong tự nhiên) giúp phát triển bền vững; (iii)- Tạo đầu ra cho sản phẩm nông nghiệp, tận dụng phụ phẩm nông nghiệp, giúp tạo việc làm, phát triển kinh tế xã hội; (iv)- Không chứng minh được tác động tiêu cực đến hiệu suất hoạt động và tuổi thọ động cơ khi sử dụng xăng E theo đúng khuyến cáo của nhà sản xuất; (v)- Góp phần cân bằng cán cân Thương mại với một số đối tác Thương mại quan trọng (riêng cho VN). Thì việc tăng cường sử dụng xăng sinh học là xu hướng chung của cả thế giới và Việt Nam cần phải đi theo xu hướng đó và Bộ Công Thương thấy cần thiết phải tiếp tục triển khai việc sử dụng xăng sinh học theo tinh thần Quyết định số 53/2012/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Để triển khai được kế hoạch chuyển đổi sang sử dụng xăng E10 thì có một số vấn đề được Bộ Công Thương quan tâm và đánh giá kỹ lưỡng như: nguồn cung E100; sự chuẩn bị để sẵn sàng về cơ sở vật chất của các doanh nghiệp xăng dầu để chuyển đổi sang E10; tính tương thích của các phương tiện giao thông với xăng E10.

Qua khảo sát thực tế tại các địa phương, doanh nghiệp, các kết quả nghiên cứu trong và ngoài nước, thông tin từ Hội thảo với các chuyên gia, doanh nghiệp, Hiệp hội trong nước, Hội thảo quốc tế… hiện đã cơ bản có đầy đủ cơ sở về khoa học và thực tiễn cho việc triển khai chuyển đổi sang xăng sinh học E10.

Những ý kiến về lo ngại về tính tương thích, ảnh hưởng tiêu cực của xăng E đến động cơ xe hoàn toàn chỉ là suy nghĩ cảm tính, mà không có cơ sở hay bằng chứng thực tế để chứng minh việc đó.

Một trong các nguyên nhân mức tiêu thụ xăng E5RON92 ngày càng giảm trong những năm gần đây là do xăng khoáng RON92 dùng để tạo xăng sinh học E5RON92 đã không còn phù hợp với phần lớn phương tiện hiện nay (yêu cầu chỉ số octan cao hơn theo khuyến cáo của nhà sản xuất như RON95, RON96, RON97…).