Sự kiện có sự tham dự của lãnh đạo các Sở Công Thương địa phương, đại diện hiệp hội, chuyên gia, nhà khoa học cùng nhiều doanh nghiệp và cơ sở sản xuất CNNT. Hội thảo do bà Nguyễn Thị Lâm Giang – Cục trưởng Cục ĐCK và ông Nguyễn Văn Thịnh – Phó Cục trưởng chủ trì.
Bà Nguyễn Thị Lâm Giang – Cục trưởng Cục ĐCK và ông Nguyễn Văn Thịnh – Phó Cục trưởng chủ trì Hội nghị
Khẳng định vị thế của sản phẩm công nghiệp nông thôn Việt Nam
Phát biểu khai mạc, Cục trưởng Nguyễn Thị Lâm Giang nhấn mạnh: Bình chọn sản phẩm CNNT tiêu biểu đã trở thành một trong những hoạt động trọng tâm của chính sách khuyến công, được triển khai rộng khắp trên cả nước: “Chương trình không chỉ góp phần tôn vinh những sản phẩm có giá trị mà còn thúc đẩy đổi mới sáng tạo, khẳng định vị thế của sản phẩm công nghiệp nông thôn Việt Nam trên thị trường trong và ngoài nước”.
Bà Nguyễn Thị Lâm Giang – Cục trưởng Cục ĐCK phát biểu khai mạc Hội thảo (Ảnh: Tạp chí Công Thương)Theo thống kê, tính đến hết năm 2024, cả nước đã có 4.154 sản phẩm được chứng nhận cấp tỉnh, 2.111 sản phẩm cấp khu vực và 686 sản phẩm cấp quốc gia được công nhận. Những con số này phản ánh sức lan tỏa mạnh mẽ của chương trình, đồng thời tạo động lực giúp doanh nghiệp nông thôn nâng cao năng lực cạnh tranh.
Tuy nhiên, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội, các văn bản quy phạm pháp luật liên quan cũng đã có sự điều chỉnh đáng kể, do đó các Thông tư hướng dẫn về công tác bình chọn cũng đã bộc lộ một số bất cập, hạn chế. Mô hình tổ chức bình chọn theo 4 cấp không còn phù hợp với hệ thống chính quyền địa phương 2 cấp.
Do đó, việc xây dựng Thông tư mới thay thế Thông tư 26/2014 và 14/2018 được xem là cần thiết, nhằm khắc phục bất cập, kế thừa ưu điểm, đồng thời bổ sung nhiều đổi mới như ứng dụng nền tảng số, giảm thủ tục hành chính, nâng cao minh bạch và đồng bộ trong tổ chức.
Hội thảo có sự tham gia của đại diện hiệp hội, chuyên gia, nhà khoa học cùng nhiều doanh nghiệp và cơ sở sản xuất CNNT (Ảnh: Báo Công Thương)
Dự thảo đảm bảo tính linh hoạt, minh bạch
Chia sẻ về quá trình xây dựng và các nội dung chính của Dự thảo Thông tư, bà Đinh Thị Huyền Linh - Trưởng phòng Khuyến công Cục ĐCK cho biết: Dự thảo Thông tư lần này có nhiều điểm mới quan trọng. Cụ thể, chương trình bình chọn sẽ được rút gọn còn 3 cấp: xã, tỉnh và quốc gia, thay vì 4 cấp như hiện nay. Hoạt động bình chọn được tổ chức định kỳ, trong đó cấp xã và cấp tỉnh diễn ra 2 năm/lần vào các năm chẵn, còn cấp quốc gia sẽ tổ chức vào năm lẻ.
Dự thảo Thông tư mới cũng quy định các sản phẩm được công nhận sẽ có thời hạn chứng nhận 36 tháng, đồng thời được phép in logo chương trình trên bao bì, hưởng hỗ trợ khuyến công, quảng bá truyền thông và được ưu tiên trong các chính sách phát triển.
Cùng đó, một số khái niệm, thuật ngữ cần được xem xét, điều chỉnh, bổ sung để dễ tuân thủ, dễ thực hiện, đồng thời nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách. Bộ tiêu chí đánh giá sản phẩm cần được rà soát, cập nhật, chuẩn hóa theo các quy chuẩn, điều kiện sản xuất, tiêu chuẩn sản phẩm và định hướng phát triển kinh tế, xã hội trong thời kỳ mới.
Bà Đinh Thị Huyền Linh - Trưởng phòng Khuyến công Cục ĐCK báo cáo Dự thảo tại Hội thảo (Ảnh: TCCT)
Ngoài ra, Dự thảo cũng quy định phân nhóm sản phẩm rõ ràng gồm: thủ công mỹ nghệ; chế biến nông – lâm – thủy sản và thực phẩm; thiết bị, máy móc, phụ tùng cơ khí và các sản phẩm CNNT phục vụ sản xuất, tiêu dùng. Bên cạnh đó, Thông tư mới cũng xác định cụ thể quyền lợi, trách nhiệm của cơ sở tham gia, Hội đồng bình chọn, Ban giám khảo cũng như vai trò điều phối của Cục ĐCK trong toàn bộ quá trình tổ chức.
Dự thảo thông tư cũng điều chỉnh, bổ sung nhiều nội dung mới, bảo đảm tính khả thi, đồng bộ giữa các cấp tổ chức bình chọn; đặc biệt không làm phát sinh thủ tục hành chính hoặc nghĩa vụ pháp lý bắt buộc đối với cơ sở đăng ký tham gia; thúc đẩy ứng dụng nền tảng số trong hoạt động bình chọn, nâng cao tính minh bạch và khả năng liên thông dữ liệu, tạo thuận lợi trong công tác triển khai thực hiện từ trung ương đến địa phương.
12 ý kiến góp ý đa chiều
Tham gia đóng góp ý kiến tại Hội thảo, một số đại biểu băn khoăn việc có nên duy trì bình chọn ở cấp xã hay không, đề nghị để địa phương linh hoạt quyết định tùy điều kiện thực tế. Tuy nhiên, cũng có ý kiến cho rằng nên việc thành lập tổ chức bình chọn cấp xã vẫn nên duy trì.
“Cũng cần tính toán lại cơ chế tổ chức. Nếu để mỗi xã thành lập hội đồng bình chọn sẽ rất tốn kém, riêng Phú Thọ có 148 xã, chi phí có thể lên tới hàng chục tỷ đồng. Do đó, nên giao đầu mối cho Trung tâm Khuyến công phối hợp với các huyện, cụm xã để tổ chức, vừa tiết kiệm, vừa hiệu quả”, ông Nguyễn Việt Dũng, Phó Giám đốc Sở Công Thương Phú Thọ đề xuất.
Ông Nguyễn Việt Dũng – Phó Giám đốc Sở Công Thương tỉnh Phú Thọ góp ý tại Hội thảo
Cũng từ thực tiễn địa phương, lãnh đạo Sở Công Thương Phú Thọ cho rằng cơ chế hỗ trợ đối với sản phẩm công nghiệp nông thôn tiêu biểu hiện nay vẫn còn hạn chế, tính khuyến khích chưa cao. Do đó, cần tăng cường các chính sách hỗ trợ phát triển, gắn hoạt động này với chủ trương phát triển kinh tế tư nhân, thúc đẩy chuyển đổi số và đổi mới sáng tạo. Đồng thời, để phong trào thực sự lan tỏa sâu rộng, rất cần có sự tham gia đồng bộ của cả hệ thống chính trị.
Đáng chú ý, nhiều ý kiến đồng thuận về việc đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quy trình chấm điểm, xây dựng nền tảng điện tử để bảo đảm khách quan, minh bạch, đồng thời giảm tải cho ban tổ chức và cơ sở tham gia. Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia đều thống nhất rằng: bình chọn sản phẩm CNNT tiêu biểu là chương trình khuyến khích, động viên, không phải nhiệm vụ hành chính thường xuyên, nên thủ tục cần tinh gọn, thân thiện với doanh nghiệp.
Bà Hà Thị Vinh – Phó Chủ tịch Hiệp hội làng nghề Việt Nam tham gia góp ý tại Hội thảo (Ảnh: TCCT)
Ghi nhận ý kiến từ các đại biểu, ông Nguyễn Văn Thịnh – Phó Cục trưởng Cục ĐCK đã làm rõ một số nội dung được quan tâm. Về việc có nên quy định tổ chức bình chọn cấp xã hay không, lãnh đạo Cục cho rằng vấn đề này nên được để linh hoạt cho từng tỉnh quyết định, nhằm phù hợp với đặc thù của mỗi địa phương. Đối với đề xuất chia nhỏ tiêu chí theo nhóm đối tượng và theo từng cấp bình chọn, ông Thịnh nhận định đây là cách tiếp cận khó khả thi; phương án phù hợp hơn là xây dựng bộ tiêu chí khung có cơ sở khoa học, đồng thời trong quá trình thực hiện, nếu phát sinh tình huống mới, ban giám khảo sẽ báo cáo hội đồng bình chọn để có quyết định kịp thời.
Với ý kiến chia nhỏ tiêu chí cho 3 nhóm đối tượng và chia tiêu chí theo cấp bình chọn là rất khó thực hiện. Phương án tốt nhất là có tiêu chí khung nhưng đủ căn cứ khoa học để khi có vấn đề phát sinh, ban giám khảo sẽ báo cáo hội đồng bình chọn đưa ra quyết định phù hợp.
Ngoài ra, những vấn đề khác như kinh phí thực hiện, áp dụng chuyển đổi số trong công tác chấm điểm sẽ được giải quyết và dần áp dụng khi những văn bản liên quan được ban hành và cơ sở hạ tầng đáp ứng.
Nhiều ý kiến cho rằng, cơ quan quản lý cần tăng cường phân cấp, phân quyền, xác định trách nhiệm liên tục của Trung ương và địa phương trong quá trình thực hiện; tạo sự chuyển biến rõ về chất lượng, bảo đảm chỉnh thể thống nhất giữa Nghị định số 45 về khuyến công và Thông tư hướng dẫn thực hiện.
TS. Dương Tuấn Cương, Phó ban Chính sách Liên minh Hợp tác xã Việt Nam nhận định, việc ban hành Thông tư mới là cần thiết, tạo hành lang pháp lý thuận lợi, nâng cao hiệu quả hoạt động bình chọn. Đây không chỉ là hoạt động quảng bá thương hiệu, mà còn khuyến khích đổi mới, sáng tạo, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, mở rộng thị trường cho sản phẩm công nghiệp nông thôn Việt Nam trong giai đoạn phát triển mới.
Kết thúc hội thảo, các đại biểu đều nhất trí việc ban hành Thông tư mới là cần thiết, cấp bách, nhằm tạo hành lang pháp lý thuận lợi, nâng cao hiệu quả bình chọn, đồng thời khuyến khích đổi mới sáng tạo, mở rộng thị trường và tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm CNNT Việt Nam.
Dự kiến, Cục ĐCK sẽ tiếp tục tổ chức sự kiện tương tự tại Thanh Hóa để tiếp tục lắng nghe ý kiến từ các địa phương miền Trung và miền Nam trước khi hoàn thiện, trình ban hành Thông tư. Dự thảo Thông tư trình Bộ trưởng sẽ tiếp tục được cập nhật các ý kiến đóng góp để sớm hoàn thiện; ban hành theo tiến độ trong tháng 11/2025. |
Tuệ Lâm
