Tại cuộc họp về dự thảo Nghị định sàn giao dịch carbon trong nước ngày 9/9, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh khâu then chốt đảm bảo sàn vận hành hiệu quả là cung - cầu thực chất, tức có thị trường, và doanh nghiệp thấy lợi ích từ việc đầu tư đổi mới công nghệ, quản trị để giảm phát thải.

Phó thủ tướng yêu cầu Bộ Nông nghiệp và Môi trường giám sát toàn diện cơ chế, chính sách liên quan đến tín chỉ carbon, cả trong nước và quốc tế. Trong đó, Bộ này cần điều tiết cung - cầu hợp lý để tạo động lực cho thị trường vận hành hiệu quả, tránh tình trạng cung quá nhiều khiến giá thấp, hoặc cầu lớn mà cung ít giá cao.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại sự kiện. Ảnh: VGP

Lãnh đạo Chính phủ yêu cầu trong giai đoạn đầu, cầu cần được tăng để thị trường vận hành, có giao dịch thực tế.

Tín chỉ carbon (carbon credit) là một loại giấy phép hoặc chứng chỉ có thể giao dịch, có giá trị mua bán và cung cấp cho người nắm giữ tín chỉ quyền phát thải một tấn CO2 hoặc loại khí thải khác nằm trong danh sách khí thải nhà kính.

Nhằm thúc đẩy các cam kết cắt giảm khí thải, tiến tới giảm phát thải ròng khí nhà kính bằng 0 (Net Zero), nhiều quốc gia đã hình thành thị trường trao đổi tín chỉ carbon, cả bắt buộc lẫn tự nguyện. "Quốc gia nào chuẩn bị tốt sẽ chủ động nắm bắt và tính toán được lợi ích của mình. Ngược lại, nếu chậm chân thì sẽ bị động, thậm chí bất lợi", Phó thủ tướng nói.

Theo dự thảo, hàng hóa trên sàn giao dịch carbon là hạn ngạch phát thải khí nhà kính và tín chỉ carbon. Chủ thể tham gia giao dịch gồm các cơ sở được phân bổ hạn ngạch, tổ chức có tín chỉ carbon trên lãnh thổ Việt Nam, cùng tổ chức cung cấp dịch vụ tài chính. Công ty chứng khoán được tham gia với vai trò trung gian khớp lệnh, thanh toán, nhưng không trực tiếp giao dịch, nhằm hạn chế đầu cơ.

Dự thảo cũng quy định rõ các hành vi không được phép như thao túng giá, cấu kết, tung tin sai sự thật, lợi dụng lỗ hổng công nghệ để chiếm đoạt hạn ngạch hoặc tín chỉ carbon.

Bên cạnh đó, sàn carbon sẽ tận dụng hạ tầng sẵn có của thị trường chứng khoán nhằm tiết kiệm chi phí, đồng thời bảo đảm an toàn, hạn chế rủi ro trong giao dịch. Trong giai đoạn đầu, công ty chứng khoán sẽ làm trung gian để kiểm soát số dư, tránh tình trạng đặt lệnh khống.

Về ngân hàng tham gia cung cấp dịch vụ thanh toán, Phó thủ tướng yêu cầu quy định ít nhất một ngân hàng được chọn bởi Ủy ban Chứng khoán, đảm bảo đáp ứng điều kiện kỹ thuật, pháp lý và có khách hàng tham gia giao dịch. Các ngân hàng khác có thể tham gia sau khi đáp ứng đầy đủ điều kiện.

Theo Phó thủ tướng, việc sớm ban hành Nghị định về sàn giao dịch carbon trong nước là bước cần thiết nhằm đảm bảo tính khả thi, vận hành hiệu quả thị trường carbon. Đây cũng là bước chuẩn bị để Việt Nam tham gia sâu hơn vào cơ chế trao đổi tín chỉ carbon quốc tế.

Theo VnExpress.net