Miền núi vắng dự án, đồng bằng thiếu hạ tầng

Đã 8 năm kể từ khi CCN thôn Hoa (37ha, xã Thạnh Mỹ) đón hai dự án đầu tiên đăng ký đầu tư, đến nay nhà máy vẫn chưa được xây dựng, có nguy cơ bỏ dự án. CCN Kà Dăng (30ha, xã Bến Hiên) dù được phê duyệt nhiều năm vẫn vắng bóng doanh nghiệp.

Tương tự, các CCN trên địa bàn Hiệp Đức chỉ có ít doanh nghiệp hoạt động, chủ yếu thuộc 2 nhóm ngành gồm chế biến nông lâm sản như dăm gỗ, viên nén năng lượng, chế biến mủ cao su... và may công nghiệp, đa phần quy mô nhỏ lẻ.

Theo báo cáo của các địa phương, chính quyền luôn tạo điều kiện thuận lợi để thu hút dự án nhằm tạo việc làm cho người dân, nhưng thực tế “khó chồng khó” vì vị trí xa trung tâm, chi phí giải phóng mặt bằng cao, thêm rủi ro thiên tai, sạt lở khiến doanh nghiệp e ngại.

Không chỉ miền núi, các CCN đồng bằng cũng đối diện nhiều trở ngại. Tại xã Xuân Phú, CCN Hương An đạt tỉ lệ lấp đầy gần 80%, với 4 dự án đang hoạt động (may mặc, bánh kẹo, vật liệu xây dựng), tổng vốn hơn 280 tỉ đồng. Tuy nhiên, hạ tầng thiếu đồng bộ; tuyến ĐH.21 nối Quốc lộ 1A chậm giải phóng mặt bằng, gây ách tắc vận chuyển.

Trong khi đó, CCN Đồng Dài (50ha, Xuân Phú) vẫn nằm trên giấy, phần lớn diện tích là đất nông nghiệp, đất rừng sản xuất, chưa đủ điều kiện kêu gọi doanh nghiệp. CCN Tây An 1 (45ha, Duy Xuyên) ì ạch vì năng lực nhà thầu yếu, tiến độ thi công chậm, phải thay nhà thầu và điều chỉnh vốn đầu tư.

Theo quy hoạch, Đà Nẵng xác định phát triển 16 CCN với tổng diện tích gần 533ha đến năm 2030, hướng tới 758ha năm 2050. Quảng Nam (cũ) quy mô lớn hơn với 114 CCN, 3.180ha vào năm 2030 và hơn 4.100ha năm 2050.

Nhưng đến nay mới chỉ có 6/59 CCN (thuộc Quảng Nam cũ) có hệ thống xử lý nước thải tập trung. Đà Nẵng lại thiếu cơ chế ưu đãi tài chính cụ thể cho doanh nghiệp đầu tư vào CCN, khiến sức hút chưa tương xứng với tiềm năng.

Gỡ nút thắt cơ chế cho cụm công nghiệp

Theo Sở Công Thương Đà Nẵng, giai đoạn 2022 - 2024 trước khi sáp nhập, Quảng Nam (cũ) phân bổ hơn 70 tỉ đồng đầu tư hạ tầng CCN, giúp nhiều dự án giải phóng mặt bằng, nâng cấp kỹ thuật. Một số CCN như Tam Mỹ Tây, Tây An, Sông Trà được mở rộng, điều chỉnh. Ở Đà Nẵng, ghi nhận các bước tiến: Thành lập CCN Hòa Nhơn, chuyển đổi CCN Hòa Liên, đầu tư hệ thống xử lý nước thải CCN Cẩm Lệ, thể hiện định hướng phát triển công nghiệp gắn bảo vệ môi trường.

Tuy nhiên, thủ tục hành chính trong đầu tư hạ tầng CCN còn rườm rà làm giảm động lực của nhà đầu tư. Đặc biệt, các CCN miền núi vẫn khó thu hút dự án quy mô lớn do thiếu ưu đãi vượt trội.

Một thực tế hiện nay là Đà Nẵng chưa có cơ chế ưu đãi đặc thù, trong khi Nghị quyết 34/2021 của Quảng Nam (hỗ trợ hạ tầng 10 - 20 tỉ đồng) chưa đủ hấp dẫn; đến nay chưa thu hút được nhà đầu tư hạ tầng nào hưởng cơ chế này.

Hiện, chính sách hỗ trợ đầu tư hạ tầng CCN 2021 - 2025 của Quảng Nam sắp hết hiệu lực. Thành phố Đà Nẵng (mới) đang xây dựng nghị quyết 2026 - 2030, hứa hẹn tạo đột phá ưu đãi.

Ông Đặng Hữu Phúc - Chủ tịch UBND xã Duy Xuyên cho rằng, một trong những yếu tố đầu tiên khi xem xét dự án là khả năng giải quyết việc làm tại chỗ. Tại Duy Xuyên, tuy tỉ lệ lấp đầy chỉ 64% nhưng CCN Tây An 1 đã tạo việc làm cho hơn 4.000 lao động. Địa phương kiến nghị thành phố bố trí thêm vốn đầu tư công 2026 - 2030 để hoàn thiện hạ tầng kỹ thuật, ưu tiên giao thông nội bộ, trạm xử lý nước thải, PCCC. Khi dự án hoàn thành, CCN sẽ là điểm nhấn thu hút đầu tư, tạo việc làm ổn định cho hàng nghìn lao động.

Ông Nguyễn Thanh Quang - Phó Giám đốc Sở Công Thương TP Đà Nẵng - cho biết: “Đà Nẵng cần một chính sách ưu đãi đủ mạnh, quy trình đầu tư thông thoáng, cùng với việc đẩy nhanh đầu tư hạ tầng xanh, đồng bộ. Có như vậy, hệ thống CCN mới thực sự phát huy vai trò động lực, đóng góp cho mục tiêu công nghiệp hóa - hiện đại hóa trong giai đoạn tới”.

Theo Báo Lao Động