Trong những năm gần đây, thị trường trong nước xuất hiện một số dòng sản phẩm ngoại nhập chế biến từ cây sương sáo là sương sáo tươi đóng hộp, bột sương sáo và bột sương sáo - hạt é. Tuy nhiên các dòng sản phẩm này chưa thực sự được người tiêu dùng Việt Nam đón nhận rộng rãi do không hấp dẫn về hương vị và thiếu tính tiện dụng. 

Nhận thấy thực tế này, đồng thời dựa trên những kết quả nghiên cứu ban đầu của đề tài “Nghiên cứu công nghệ sản xuất nước giải khát đóng lon từ cây sương sáo Mesona chinensis Benth”, Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP. Hồ Chí Minh đã triển khai nghiên cứu, hoàn thiện công nghệ và sản xuất thử nghiệm nước giải khát đóng lon từ cây sương sáo dưới sự chủ trì của Bộ Công Thương.

ThS. Hoàng Thị Trúc Quỳnh, chủ nhiệm đề tài cho biết, việc nghiên cứu công nghệ sản xuất nước giải khát đóng lon từ cây sương sáo là một hướng đi đúng nhằm thúc đẩy sự phát triển việc trồng cây sương sáo ở Việt Nam, một loại nguyên liệu có giá trị dược lý cao, nâng cao giá trị nông sản hàng hóa đồng thời góp phần làm phong phú thêm cơ hội lựa chọn sản phẩm thực phẩm tiện dụng tốt cho sức khỏe của người tiêu dùng hiện đại.

Để có cơ sở lựa chọn thông số và điều kiện công nghệ phù hợp cho quy trình sản xuất nước giải khát đóng lon từ cây sương sáo, tổ đề tài thực hiện các nghiên cứu nhằm xác định đặc điểm thành phần hóa học như protein, lipid, pectin, ... trong nguyên liệu sương sáo Cao Bằng.

Tiếp đến các nhà khoa học sử dụng phương pháp quy hoạch phối trộn tối ưu (D-optimal mixture design) để tối ưu hóa công thức nguyên liệu cho nước giải khát sương sáo đóng lon. Ở phương pháp thiết kế này, biến độc lập là tỷ lệ phối trộn của các thành phần và tổng các tỷ lệ này ở mỗi công thức thử nghiệm luôn bằng 1 (100%). Từ đó hoàn thiện được qui trình công nghệ sản xuất sản phẩm nước giải khát sương sáo đóng lon: cụ thể với điều kiện trích ly: dung môi nước, tỷ lệ nguyên liệu/dung môi: 1/20, thời gian trích ly 120 phút, hàm lượng NaHCO3 bổ sung 0,5% w/w so với khối lượng dung dịch. Quy trình tạo khối thạch sương sáo bao gồm dịch trích ly được bổ sung 5% tinh bột, 0,75%CaCl2 tiến hành khuấy gia nhiệt đến khi hỗn hợp đạt 100 độ C thì rót khuôn, làm nguội.

Sau khi đưa ra được công thức nguyên liệu cho sản phẩm, nhóm đề tài đã thiết kế dây chuyền sản xuất nước giải khát đóng lon sương sáo quy mô pilot công suất 100 lít sản phẩm/giờ thông qua việc tập hợp các thông số kỹ thuật, tính toán cân bằng vật chất và năng lượng.

Với mục tiêu chính là hoàn thiện quy trình sản xuất nước giải khát đóng lon từ cây sương sáo, nhằm tạo ra sản phẩm nước giải khát mới từ nguồn thảo dược tự nhiên, có nhiều đặc tính dược lý tốt cho sức khỏe, góp phần đa dạng hóa thị trường nước giải khát, tăng cơ hội lựa chọn và sử dụng sản phẩm tự nhiên, an toàn cho người tiêu dùng, kết quả nghiên cứu ở quy mô phòng thí nghiệm đã được triển khai sản xuất thử nghiệm thành công tại Công ty TNHH Kinh doanh Thực phẩm Năm Sao. Hơn 1.800 lít nước sương sáo đạt các yêu cầu của tiêu chuẩn cơ sở, tạo ra 3.200 lon sản phẩm hoàn thiện các loại của 4 dòng sản phẩm là sương sáo mật ong, sương sáo hoa cúc, sương sáo đường nâu, sương sáo bí đao. Sản phẩm của dự án được người tiêu dùng chấp nhận với các đặc tính cảm quan được đánh giá cao.

Sản phẩm nước giải khát đóng lon từ cây sương sáo mang ý nghĩa lớn khi đưa ra thị trường thành công góp phần ổn định đầu ra cho nguồn nông sản sương sáo khô vốn dĩ thường thay đổi bấp bênh, phụ thuộc vào nhu cầu của thị trường chế biến thủ công truyền thống; nâng cao giá trị của cây sương sáo của vùng đồng bằng sông Cửu Long; tạo nguồn thu nhập ổn định cho người nông dân ở khu vực này.

Việc chuyển giao công nghệ sản xuất nước sương sáo đóng lon cho Công ty TNHH Kinh doanh Thực phẩm Năm Sao được kỳ vọng tạo sản phẩm mới không chỉ chiễm lĩnh thị trường nước giải khát thảo mộc trong nước mà còn vươn tầm ra thị trường quốc tế, mang lại giá trị kinh tế cho nền kinh tế quốc dân, tạo nguồn công việc ổn định cho một lực lượng lao động không nhỏ tại Việt Nam. Dự án được thực hiện sẽ góp phần cơ cấu lại thành phần và định hướng lại phương hướng phát triển ngành nước giải khát, tạo tác động tích cực đến kinh tế - xã hội.

Với thành công đạt được sau khi thực hiện đề tài, Trường Đại học Công nghiệp Thực phẩm TP. Hồ Chí Minh kiến nghị Bộ Công Thương thực hiện tự công bố chất lượng sản phẩm để sản phẩm có thể được thương mại hóa trong thời gian tới. Song song, tiến hành các thủ tục về quyền sở hữu trí tuệ để có thể chuyển giao công nghệ cho các đơn vị khác có nhu cầu.